Zakaria Ramadan wijst bij Humanitas in Groningen nieuwkomers de weg in doolhof Nederland, mensen die net een verblijfsvergunning hebben gekregen. Met de praktische dingen. Administratie, wonen, geldzaken, geheime adresjes, met een dikke knipoog naar de plaatselijke bureaucratie. Vluchteling blij, Zakaria blij. Want zo werkt het bij vrijwilligerswerk: je begon er ooit aan omdat je vond dat je het moest doen, onbaatzuchtig, geen beloning. Zo nu en dan de voldoening dat je iemands leven toch weer een klein stukje beter hebt gemaakt. En dan gebeurt het toch weer: stiekem word je er zelf een beter, verstandiger en aardiger mens van.
“Ik begrijp zo iemand. Ik snap de cultuur van het Midden-Oosten en de Arabische wereld, ik snap de Nederlandse gewoonten best. Ik sta precies in het midden.”
Het zijn spannende maanden voor Zakaria, zijn aanvraag voor de Nederlandse nationaliteit ligt bij de gemeente. We duimen, want mensen zoals Zakaria kun je als samenleving nooit genoeg in huis hebben. De 20-jarige Syrische Sendi kan erover meepraten. Ze dacht dat ze veilig was in Oekraïne, tot daar de oorlog uitbrak. Door naar Groningen. Van Zakaria leerde ze inloggen bij Woningnet, op zoek naar een huurwoning.
Zakaria is voorlopig haar steun en toeverlaat, haar ‘inburgeringsbuddy’. Bij hem kan ze terecht voor advies, op allerlei gebied. De eerste basisdingen voor de inrichting; gelukkig kent Zakaria de slimme adresjes voor voordelig tweedehands en kringloop uit zijn hoofd. In het gebouw van Humanitas hangt een strategische stadsplattegrond aan de muur. Dan wordt het al ingewikkelder: contracten voor energie en water, de BRP-registratie bij de gemeente, je uitkering, misschien een lening bij de Gemeentelijke Kredietbank voor meubels en wasmachine, ziektekostenverzekering, hoe ga je hier überhaupt met geld om? Wie bel je als de verwarming het niet doet? Vragen over studeren in Nederland? Zakaria wees haar op Thuis 050, om eerst maar eens zo snel mogelijk goed Nederlands te leren. “Don’t Think Twice.” Daar is hij zelf ook druk mee bezig. De enige momenten waarop hij zijn drukke werkweek bij Humanitas even onderbreekt, zijn de lessen Nederlands op het Alfa College. Op dit punt aangekomen, ontbrandt hij in een lange monoloog, over hoe tof zijn lerares Sasha wel niet is. We moeten hem na 10 minuten echt stoppen: “Als ik het ooit leer, is het dankzij haar, ze legt alles zo geduldig uit, zo aardig!”
Grote en kleine cultuurverschillen
“Waar ik het meeste aan moest wennen in Nederland? Al die brieven en e-mails van instanties. In Syrië kreeg je nooit een brief. Er kwam iemand bij je thuis langs of je ging naar het kantoor. Daar kreeg je uitleg tot je het snapte. Dat kan hier niet of nauwelijks. Als je een belangrijke e-mail krijgt van de Belastingdienst, kun je je niet verstoppen achter ‘sorry hoor, niet gelezen’. Bellen is ook lastig, probeer als nieuwkomer die de taal niet kent maar eens door zo’n keuzemenu van DHL of PostNL te komen. Ook een ramp als je de taal wél kent overigens!”
Nog zo’n verschil, waar je als autochtone Nederlander niet bij stilstaat: “Je krijgt een huurwoning aangeboden. Mensen uit het Midden-Oosten of Turkije schrikken zich een hoedje van de kleine slaapkamers. Daar is een slaapkamer van 20 vierkante meter heel gewoon. Als je dan zo’n Gronings huis weigert of er onzeker over bent, snapt de woningcorporatie niet waarom.” Het fijnste aan Nederland? Hij hoeft er geen halve seconde over na te denken: “Dat je je veilig kunt voelen. Dat is heel waardevol.”
Waarom vrijwilligerswerk?
“Het brengt je zo ontzettend veel goeds. Je leert mensen kennen in deze grote stad, goed voor je netwerk. Ik heb er plezier in, lekker bezig zijn. Ik leer zelf nog elke dag wat bij, ik ga de Nederlandse cultuur begrijpen en waarderen. Na een bedankje van een vluchteling ben ik trots. En ik ben zelf een beter persoon geworden, geloof ik. Het geeft bergen positieve energie! Als je het overweegt, zou ik zeggen: Doen!”
Nog een dringend advies aan anderen?
Jazeker: “Niet oordelen over nieuwkomers, zonder dat je veel over hen weet. Vergeet wat de media soms zeggen, ga zelf op onderzoek uit. Mag ik nog één ding zeggen?” Vooruit dan maar. “Racisme moet stoppen.”
- Dankjewel, Zakaria -
Foto: Reyer Boxem. Tekst: Hans Schrijer
Lees meer verhalen